Marmaray, İstanbul trafiğini rahatlattı mı?

Üsküdar ve Marmaray

Marmaray, yapımı da açılışı da olay yaratan bir proje oldu. Kimileri için asrın projesi oldu, kimileri "Bu da ne ki Avrupa'da neler yapılıyor" dedi. 2004 yılının Mayıs ayında inşaasına başlandı, inşaası sırasında kazıda "çanak-çömlek" bulunması nedeniyle yapımı dört sene uzadı ve açıldıktan sonra da birçok tartışmanın konusu oldu. Marmaray'ın yapımı Üsküdar'ı, özellikle emlak piyasası etkiledi. Peki trafiği rahatlatmak için yapılan Marmaray bu konuda ne kadar etkili oldu?

Marmaray Üsküdar İstasyonu

Marmaray Üsküdar istasyonu

29 Ekim 2013 tarihinde açılan Marmaray, açıldıktan sonra da birçok tartışmanın konusu oldu. Marmaray, Avrupa yakasında Kocamustafapaşa'dan başlayan, Yenikapı, Kazlıçeşme ve Sirkeci'ye ulaşan, İstanbul boğazı  da Üsküdar ve Sirkeci arasında deniz altından bağlayarak Anadolu yakasında Ayrılık Çeşmesi'ne kadar varan bir geçit. Üsküdar ve Sirkeci duraklarının arası ise dört dakika. Bu projenin daha önce 1860'lı yıllarda Sultan Abdülmecid tarafından  düşünüldüğü, daha sonra 1902 yılında da "Tünel-i Bahriye" adıyla Abdülhamit tarafından Marmaray Projesi tasarlandığı iddia ediliyor. 

    Marmaray projesinin ana hatları ilk olarak 1987 yılında belirlendi. Çalışmalar 1998 yılına kadar devam etti. Bu çalışmaların sonucunda projenin İstanbul'daki ulaşımın rahatlatılmasında oldukça etkili olacağını ve İstanbul'da yaşayan insanların trafik sorununu ortadan kaldırmasa da hafifleteceği sonucu ortaya çıktı. 1999 yılında Türkiye ile Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) arasında bir kredi anlaşması imzalandı. 2002 yılında ise proje için ihale dökümanları hazırlandı ve 2004 yılının Mayıs ayında projenin inşaasına başlandı.

Marmaray Üsküdar-Sirkeci hattı

Marmaray Trafiği ne kadar etkiledi?

Marmaray Üsküdar istasyonu

 Peki trafiği hafifletmek için yapılan bu geçit, gerçekten de trafiğin rahatlamasında yardımcı oldu mu? Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Ulaştırma Mühendisliği'nin, "İstanbul'da Ulaşım ve Trafik Anketi"ne göre,  "Yakın dönemde hizmete açılan Marmaray ve Haliç Metro Köprüsü ulaşım tercihinizde değişiklik yarattı mı?" sorusuna İstanbulluların yüzde 34'ü 'Evet', yüzde 66'sı ise 'Hayır' yanıtını verdi. Araştırmaya göre, İstanbul'da ulaşımda ilk tercih otobüsler oluyor. Araştırma sonucunda en az tercih edilen ulaşım yolu da deniz ve raylı sistemlerin olduğu söyleniyor. Olumsuz hava koşulları nedeniyle iptal edilen deniz seferlerinde, ulaşım aracı olarak ilk tercih Marmaray değil metrobüs oluyor. Marmaray ise bu durumda ikinci tercih. 

Marmaray Üsküdar istasyonu

Marmaray ve Üsküdar'a etkisi

Marmaray Üsküdar-Sirkeci hattı

Marmaray Projesi Üsküdar ve çevresini oldukça etkiledi. Marmaray açıldıktan sonra, bölgedeki trafik de küçük çaplı değişiklikler oldu. Fakat Üsküdarlının bu noktada bir sıkıntısı var. Marmaray'ın bölgesindeki trafik lambaları çoğunlukla çalışmıyor. Ayrıca Marmaray'ın sahil girişinde yayalar için herhangi bir trafik işareti ya da lamba bulunmuyor. Bu da özellikle trafiğin yoğun olduğu akşam saatlerinde yayalar ve sürücüler için oldukca sorun yaratıyor. Fakat yine de Üsküdarlıların büyük bir kesimi bu durumun farkında değil, ışıkların çalışmadığını söylediğimiz de ise "Işıkların çalışmadığını, şu anda siz söyleyince fark ettim. Benim için hiçbir sorun yok, böyle bir proje yapmışlar ışıklar çalışmasa da olur. Bu hiç önemli değil" diyor. 

Marmaray Üsküdar istasyonu

   Marmaray Üsküdar'da emlak sektörünü de etkiledi. İki kıtayı denizin altından tünelle birbirine bağlayan geçit Üsküdar'da ortalama 700 lira olan ev kiralarını 1200 liraya kadar çıkardı. Ayrıca Üsküdar'daki emlakçılar, Marmarayın açılmasının bölgedeki ev satışlarını arttırdığı söylüyorlar. 

Haber: Ezgi Kökten

Fotoğraflar: Ezgi Kökten

Kokusunda davet var; Sahaflar

   Kokusuyla, görüntüsüyle, eski ve hatta tarihi kitaplarıyla, kitapseverlerin uğrak mekanlarıdır sahaflar. Bir fırın nasıl ekmek kokuyorsa, sahaflar da eski kokar, eski kitap sayfaları kokar... Kitapseverler bu kokuyu çok iyi bilirler ve sahafların onları cezbeden özelliklerinden biridir bu koku. Neredeyse hepsi büyük kitap şirketlerinin samimiyetsizliğinden, soğukluğundan uzaktır . Birçok insan sahafları görünce girmeden duramaz, girince de "Hiç çıkmasam buradan" der. Kokusunda davet vardır. En kötü özelliğiyse, o kadar kitabın içinde kaybolmaktır. Bir anda hepsini birden okumak istersiniz, ama önce hangisinden başlasanız bilemezsiniz. Bu durumda yardıma sahaflar yetişir. Tabii günümüzde sayıları nadir olsa da, kitabın maddi değerine paha biçmekle kalmayan, manevi değerinden de haberdar olan sahaflardan hala var. Kafalarının içinde onbinlerce kitap ismini muhafaza edebilirler, hatta kitapların basım tarihleri, çevirmenleri gibi yan bilgileriyle sıralayacak kadar işlerini ciddi yaparlar. Buralarda sadece kitap değil, eski dergiler, gazeteler, posterler, kasetler de vardır. Kitaplar kimi zaman takas yöntemiyle gelir, kimi zaman bağışlanır, kimi zaman da ölülerin kitapları alınır. Bu nedenledir, "Sahaflık ölenlerin kitaplarını alıp ölecek olanlara satma sanatıdır" denmiştir. (İstanbul Sahaflar Çarşısında eski sahaf şeyhi olarak bilinen Muzaffer Ozak isimli bir hocanın sözüdür.) Üsküdar'da da bu sahaflardan hala birkaç tane bulunuyor. Özellikle Kuzguncuk Sahafı kesinlikle görülmesi ve mümkünse sık sık ziyaret edilip, bol bol kitap alınması gereken bir sahaf...

*Fotoğraftaki sahaflar; İslambol Sahaf, Tezgah, Kuzguncuk Sahaf

Haber: Ezgi Kökten

Fotoğraflar: Ezgi Kökten

Video-montaj: Ezgi Kökten

Üsküdar Esnafında Neler Oluyor?

 Marmaray Projesinden sonra Üsküdar'ın görüntüsü değişti. Üsküdar'ın tarihi dokusunun ortasında dümdüz bir beton olarak yükselen Marmaray'dan sonra Üsküdar Belediyesi, ilçede bazı değişikler yapmaya başladı. İlk değişen yer; Üsküdar'ın sahil kısmındaki yollar oldu. Bölgede bazı dükkanlar yıkılarak yerlerine, Kız kulesi ve Boğaziçi köprüsü siluetli bir süs havuz inşa edildi. 1548 yılında inşa edilen Mihrimah Sultan Cami restore edildi. Bu değişimin seçimlerden sonra da devam edeceğini söyleyen esnaf pazar yerlerinin ve büfelerinin yıkılmasından endişeleniyor.

Sebzeciler Çarşı ve Büfe'de yenilenme iddiaları...

Park Büfe'nin değiştikten sonraki hali

Üsküdar'da bulunan Park Büfe'nin değişimden önceki hali

      Üsküdar Meydaninaa yakın bir bölgede bulunan Park Büfe de bu yıkılması planlanan yerlerden birisi. Üsküdar'da yaşayan pek çok insan bu büfeyi bilir. Ortasında küçük bir havuz bulunan bu büfede insanlar ucuz fiyatlara karınlarını doyurur, hafta sonları maç izlerler.  Fakat artık burada ne havuz var, ne yeterli sandalye, ne de maç izlenebilecek bir televizyon. Marmaray'ın açılışı yapılmadan önce, yani 29 Ekim tarihinden bir kaç hafta önce büfenin alanı küçültüldü. Büfe çalışanları bununla ilgili olarak; "Havuzu yıktılar, çalışma alanımızı küçülttüler. Bizlere Üsküdar'ı Avrupa'nın en büyük meydanlarından biri haline getireceklerini söylüyorlar. Burası bizim ekmek kapımız ve biz buraya kira ödüyoruz. 13 senedir buradayız biz "diyorlar.

Üsküdar Sebzeciler Çarşısı

Adı sebze çarşısı, ama Üsküdar Sebzeciler Çarşısında meyve ve sebzenin dışında, et ve süt ürünleri, baharatçı ve hatta gözlükçü bile bulunuyor. Fakat sebze çarşısındaki sebze bölümünde bulunan esnaf son dönemlerde biraz endişeli.

Üsküdar Sebzeciler Çarşısı esnafı

Üsküdar'da bulunan Meyve Sebzeciler Çarşısı da yenilenecek yerler arasında olduğu iddia ediliyor. Fakat bu çarşının sadece bir kısmı; meyve ve sebzenin satıldığı bölümün değişeceğini söyleyen esnaf;  "Burasının yenilenip, yenilenmeyeceği seçimlerden sonra belli olacak. Fakat şu anki belediye burayı turistik bir yer haline getirmek istiyor. Bu nedenle çarşının bize ayrılan bölümünü yıkacaklarını söylüyorlar. Tabii bu durum sadece bizim için geçerli değil. Arkamızda bulunan Park Büfenin ve daha birçok yerin de yıkılacağını söylüyorlar. Aslında bu durum pek de yeni değil, bize belediye bunu son birkaç yıldır söylüyor. Fakat seçimlerden sonra eğer belediye değişmezse uygulamaya geçeceklerini düşünüyoruz. Marmaray'ın tamamlanmasından sonra yavaş yavaş başladılar değişime zaten. Kışın cefasını biz çektik, yazın da sefasını onlar sürecekler" diyor. 

1.  - Üsküdar Sebzeciler Çarşısında alışveriş yapan bir vatandaş-

-Üsküdar Sebzeciler Çarşısında bir esnaf-

  Sahil Büfeleri

Üsküdar motor iskelesinin önündeki Tandoğan büfesi esnafı

 Motorda iskelesinin önünde birbiri ardına sıralanmış dört ayrı var. Beşiktaş-Kabataş, Karaköy-Eminönü motorlarından ve vapurlarından inen insanlar ya da motorlara ve vapurlara yetişmeye çalışan insanlar bu büfelerin müdavimleri. Sabahları işe ya da okula yetişmek için evlerinden kahvaltı yapmadan çıkan insanlar buralarda iki, üç liraya karınlarını doyurup vapurlarına binerler. Bu büfelerde çalışanların sorunları, Sebzeciler çarşısı ya da Park Büfe çalışanlarının sorunlarından farklı ama bir ortak noktaları var. O da Marmaray...

Üsküdar motor iskelesinin önündeki büfe esnafı

Üsküdar sahilde, Eminönü vapur iskelesinin önünde bulunan Tandoğan Büfe, sahildeki diğer büfeler arasında en eskisi. İlk olarak gazete bayii olduğunu söyleyen çalışan, büfenin neredeyse 40- 50 senedir var olduğunu iddia ediyor. Tandoğan büfenin yanındaki iki büfenin çalışanları da 20- 30 yıldır burada, bu büfeleri işlettiklerini söylüyorlar. Ancak işlerin bu sıralarda, havanın soğuması nedeniyle düştüğü de ekliyorlar. Büfe sahipleri ayrıca Marmary'ın açılışının da kazançlarını etkilediğini söylüyorlar ve bu durumu şöyle açıklıyorlar; "Marmaray açıldıktan sonra bizim işlerde de düşüş oldu. Çünkü burada vapura binen insan sayısı azaldı. İnsanlar direk Marmaray'a gidiyorlar ya da orada çıkıp direk evlerine, bize uğramıyorlar." 

Cem Büfe çalışanları

Büfelerin arasında siyasi görüş farklılıkları da girmiş. Cem Büfe çalışanı yanlarındaki Meydan Büfe'nin AKP(Adalet ve Kalkınma Partisi)'yi desteklediğini söylüyor. Kendilerinin de CHP(Cumhuriyet Halk Partisi)'yi desteklediklerini ve yanlarında bulunan CHP seçim arabasına büfeden elektrik ihtiyaçlarını sağlayan Cem büfe çalışanı "Bizi CHP'nin seçim arabasına elektrik veriyoruz diye şikayet ettiler. Bu yüzden ceza yedik" şeklinde bir iddiada bulunuyor. Meydan büfe ise ne röportaj vermeyi ne de fotoğraf çektirmeyi kabul ediyor. Fotoğraf çekilmesin istemesinin nedenini de şöyle açıklıyor "Ergenekon'u var, Balyoz'u var, bizi içeri alırlar sonra." Siyasilerin korkusu ne yazık ki Üsküdar'daki bu kendi halindeki küçük esnafı da etkisi altına almış durumda...

Üsküdar motor iskelesinin önünde Meydan Büfe

Yine de bu büfeler, Üsküdar iskeleden yolu geçen birçok insanın bütçesine uygun bir şekilde karınlarını doyurmaya, kendilerinin de söylediği gibi, ucuz fiyatlara halkın seveceği yiyecekleri satmaya devam ediyor.

Haber: Ezgi Kökten

Fotoğraflar: Ezgi Kökten

ÜSKÜDAR'DA SEÇİM HEYECANI

Yerel seçimlere sayılı günler kaldı. Türkiye'nin hemen hemen her yerinde seçim heyecanı yaşanıyor. Özellikle de İstanbul gibi büyük şehirlerde, son zamanlarda sokaklarda yürürken tek duyduğumuz; seçim arabalarından yükselen şarkılar; tek gördüğümüz sokak lambalarına, direklere asılmış parti bayrakları, afişler.. İstanbul'un en kalabalık semtlerinden biri olan Üsküdar da seçim kampanyalarının yoğun olarak yapıldığı yerlerden biri.. (Haberin videosu aşağıdadır.)

   Üsküdar, daha çok muhafazakar partilerin seçimleri kazandığı ve dolayısıyla muhafazakar insanların çoğunlukta bulunduğu bir semt. 2009 yerel seçimlerinde yüzde 37.9'luk oy oranıyla Üsküdar'da kazanan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) olmuştu. AKP'ye en yakın olan parti ise yüzde 29.3'lük oy oranıyla Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) idi. 30 Mart'ta yapılacak olan seçimlerde ne gibi değişiklikler olacak, hep birlikte göreceğiz. Fakat bu sefer bir önceki seçimleri kazanan AKP kadar, aralarında Üsküdar ve Beyoğlu'nun da bulunduğu birçok ilçede müftülük yapmış olan İhsan Özkes'i aday gösteren CHP'e de, MHP ve Saadet Partisi de çok iddialı gözüküyor.

AKP Üsküdar Belediye Başkan adayı Av. Hilmi Türkmen (Sol tarafta) ve yardımcıları Üsküdar esnafını ziyaret etmeye McDonalds'tan başladı.

   CHP Üsküdar Örgüt ve Örgütlenmeden Sorumlu İbrahim Zeki Yılmaz, CHP'nin Üsküdar'daki oylarının bu seçimlerde artacağını söylüyor. Beklenen bu artışın nedeni, Aralık ayında başlatılan yolsuzluk operasyonunun yanı sıra, eski bir müftü olan İhsan Özkes'in bu seçimlerde CHP Belediye Başkan Adayı olarak gösterilmesi. Eski müftünün aday gösterilmesi konusunda Yılmaz, "Sokağa çıktığımızda bu kararın ne kadar doğru olduğunu görüyoruz. Özellikle bizim oy tabanımızın pek olmadığı yerlerde çok farklı karşılanıyoruz. Başka partilerin rozetlerini taşıyan insanlar bile İhsan Bey'e sarılıyorlar ve destekleyeceklerini söylüyorlar. Bu nedenle biz bu ilçede çok daha önde olacağımızı düşünüyoruz" diyor. 

Ortada 'Örgüt ve Örgütlenmeden Sorumlu' İbrahim Zeki Yılmaz olmak üzere Üsküdar CHP Yönetim Kurulu üyeleri.

   AKP belediye çalışanları ise farklı düşünüyor. Onlar ne Aralık ayında yaşanan yolsuzluk operyonunun oyları düşüreceğini, ne de eski müftü olan CHP adayının CHP'nin oylarını arttıracağını düşünüyorlar. AKP'li Mehmet Çalışkan partisinin oylarının düşeceğini söyleyenler için "Onların beyinleri durmuş, çalışmıyor. Bizim oylarımız da hiçbir azalma yok. Tam tersine oylarımız daha da arttı" diyor.

AKP'li Mehmet Çalışkan, AKP seçim bürosunda10 liraya satılan deterjan paketileri

   MHP'li Üsküdar adaylarının ise seçimlerde beklentileri yüksek olduğu kadar endişeleri de yok değil. Seçim öncesi oy oranlarını ölçmek için kendilerinin yapmış olduğu araştırmanın sonucuna göre; Üsküdar'daki MHP oy oranlarının 55-60 binlerde olduğunu söylüyorlar. MHP Üsküdar İlçe Başkan adayı Hakan Aslan "Bizim kendi araştırmamıza göre oy oranımız 55-60 binlerde, ama  Alo Fatih çıkıyor, başka bir şey çıkıyor bu oylarda bir kırılma oluyor" diyor.  

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Üsküdar İlçe Yönetim Kurulu... 
(Soldan ikinci Üsküdar İlçe Başkan Adayı Hakan Aslan)

   Görüldüğü üzere, Üsküdar'da bütün siyasi partiler oy oranlarının arttığını iddia ediyor. Sokaklarda artık iyice birbirine karışmış olan parti bayrakları, her yerden farklı bir partinin sloganının duyulduğu seçim arabaları, yolsuzluk operasyonu ya da paralel devlet iddiaları Üsküdarlıların oylarını ne derece etkileyecek; ancak 30 Mart seçimlerinden sonra görebileceğiz..

Haber: Ezgi Kökten

Fotoğraflar: Ezgi Kökten

Video-montaj: Ezgi Kökten

(*NOT: Katkıları ve yardımlarından dolayı Esra Elmalı'ya çok teşekkürler..)